- αναδάσωση
- Αποκατάσταση της δασικής βλάστησης που έχει περιοριστεί ή καταστραφεί από διάφορες αιτίες, όπως είναι η υπερβολική και αλόγιστη αποψίλωση, οι πυρκαγιές, οι κατολισθήσεις εδαφών, οι επιδρομές παρασίτων κλπ. Η α. αποτελεί πρόβλημα ζωτικού ενδιαφέροντος και μεγάλης οικονομικής σημασίας για όλες τις χώρες, που στα εδάφη τους υπάρχουν ορεινές περιοχές όπου κυριαρχούν δασικές καλλιέργειες.
Η ανασύσταση ενός κατεστραμμένου δάσους μπορεί να πραγματοποιηθεί τόσο με φυσική όσο και με τεχνητή α. Εκεί όπου προϋπήρχε μια δασώδης έκταση αρχίζει να ξαναδημιουργείται μόνο του το δάσος, έπειτα από ορισμένο χρονικό διάστημα.Στην αρχή, τη δασική βλάστηση αντιπροσωπεύει ένα προσωρινό δάσος, στο οποίο αφθονούν είδη τα οποία πολλαπλασιάζονται με σπόρους που μεταφέρονται εύκολα από τον άνεμο. Τέτοια είναι οι σφένδαμνοι, οι μελιοί, οι φλαμουριές, οι άλνοι (σκλήθρες), οι σημύδες, οι λεύκες και οι ιτιές, από τα οποία υπερτερούν ορισμένα είδη, ανάλογα με το κλίμα, το υψόμετρο και το έδαφος. Τα οριστικά είδη εγκαθίστανται αργότερα, υπό την προστασία αυτής της δενδρώδους επικάλυψης, και η ταχύτητα εγκατάστασής τους είναι αντιστρόφως ανάλογη της απόστασης των μητρικών φυτών του αρχικού δάσους από την αποψιλωμένη περιοχή (όσο πιο μικρή είναι αυτή η απόσταση, τόσο ταχύτερα γίνεται).
Η απόσταση αυτή, μαζί με τις κλιματικές και εδαφικές συνθήκες, επηρεάζει και την ανασύσταση του δάσους: αυτό ακριβώς έχει υπόψητου και ο δασοκαλλιεργητής στη λεγόμενη φυσική ανανέωση του δάσους. Κατά την κοπή των δέντρων προσπαθεί να ακολουθήσει όσο γίνεται τη φύση, αφήνοντας δίπλα στη ζώνη όπου αραιώνει η δασική βλάστηση μια λωρίδα με ψηλόκορμα δέντρα, τα οποία σκορπίζουν τους σπόρους τους στη γύρω περιοχή και επιτυγχάνουν έτσι τον σχηματισμό του δάσους. Άλλες φορές πάλι, τα δέντρα κόβονται λίγο-λίγο, και όχι μόνο μία φορά, και όσα μένουν καθορίζουν με τους σπόρους τους την εγκατάσταση της νέας δασικής φυτοκοινωνίας.
Αλλά και η ίδια η φύση παρεμβαίνει όταν το έδαφος δεν έχει μόνο αποψιλωθεί, αλλά και εκχερσωθεί και υποβιβαστεί από πλευράς γονιμότητας, εξαιτίας της απόπλυσης των υδάτων· στην αρχή, υπάρχει πάλι μια βλάστηση ποών, θάμνων και δενδρυλλίων, που ξαναδίνει στο έδαφος την απαραίτητη γονιμότητα για να αναπτυχθεί και πάλι μια νέα δενδρώδης βλάστηση. Τις περισσότερες φορές, ωστόσο, είναι αναγκαία μια βαθύτερη παρέμβαση του ανθρώπου (τεχνητή ανανέωση του δάσους), o οποίος άλλωστε, για να επιτύχει στο έργο του, πρέπει να προσπαθήσει να υποβοηθήσει τη φύση και να προσεγγίσει τους φυσικούς νόμους.
Η τεχνητή α. μπορεί να γίνει τόσο με σπορά όσο και με φύτευση. Η σπορά γίνεται σε εδάφη που έχουν προετοιμαστεί προσεκτικά για να δεχτούν τους σπόρους, ώστε να μη γίνεται σπατάλη τους, όπως αντίθετα συμβαίνει στη φύση· επιπλέον, βασική σημασία έχει η προσεκτική επιλογή των δασικών ξυλωδών φυτικών ειδών που πρέπει να είναι κατάλληλα για τις ιδιαίτερες συνθήκες (φύση και έκθεση του εδάφους στον ήλιο, υγρασία και προπάντων υψόμετρο). Αντίθετα, η φροντίδα αυτή είναι πολύ μικρότερη όταν η α. γίνεται με φύτευση, επειδή σε αυτή την περίπτωση το φυτευόμενο νεόφυτο (2 έως 5 ετών) είναι πολύ πιο ανθεκτικό από τους σπόρους και επομένως αναπτύσσεται ακόμα και σε εδάφη όχι απολύτως κατάλληλα. Με τον καιρό η δασική βλάστηση, όταν αναπτυχθεί κανονικά, θα οδηγήσει στη βελτίωση του ίδιου του εδάφους.
Η α. αποτελεί οξύτατο πρόβλημα για τη σύγχρονη Ελλάδα, επειδή η φωτιά αποτεφρώνει συχνά μεγάλες περιοχές με δασική βλάστηση, ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες. Εκτός από τα μέτρα που έχουν ληφθεί για τιμωρία των υπευθύνων στις πυρκαγιές, οι περιοχές που κάηκαν δεν επιτρέπεται να οικοπεδοποιούνται, αλλά κηρύσσονται αναδασωτέες. Στη δεκαετία 1980-90, αναδασώθηκαν στην Αττική εκτάσεις 40.000 στρεμμάτων.
Αναδάσωση παραλίας με πευκάκια. Τα προκαλύμματα από καλάμια τα προστατεύουν από τον αέρα και τα σταγονίδια της θάλασσας.
Τμήμα αναδασωμένης περιοχής. Η αναδάσωση δίνει και πάλι ζωή στις περιοχές που έχουν αποψιλωθεί.
Η αναδάσωση αποτελεί θέμα ζωτικού ενδιαφέροντος και μεγάλης οικονομικής σημασίας για όλες τις χώρες.
* * *η (Δασοπ.)τεχνητή επανίδρυση δάσους με φύτευση δενδρυλλίων που παράγονται σε φυτώρια ή με σπορά.[ΕΤΥΜΟΛ. < αναδασώνω. Απόδοση ξεν. όρου, πρβλ. αγγλ. reforestation. Ο ελληνικός όρος αναδάσωσις πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τον δασολόγο Νικόλαο Χλωρό].
Dictionary of Greek. 2013.